Buitensluiting door de hele klas, kwetsende filmpjes die rondgaan en bedreigingen via social media: jongeren zoeken dagelijks contact met De Kindertelefoon over (online) pesten. Niet alleen jongeren die zelf gepest worden, maar ook zij die zien dat een klasgenoot of vriend buitengesloten of belachelijk gemaakt wordt nemen contact op. Directeur Roline de Wilde: “Omstanders spelen een cruciale, maar vaak lastige rol bij pesten. Jongeren willen vaak helpen, maar zijn bang om zelf doelwit te worden. Het vergt moed én sociale behendigheid om je uit te spreken. Daarom roepen wij opvoeders en onderwijsprofessionals op om dit ongemak te erkennen en met jongeren in gesprek te gaan over wat zij nodig hebben". 

 

Pesten kent vele gezichten
In 2024 sprak De Kindertelefoon gemiddeld 19 keer per dag met jongeren van 13 tot 18 jaar over pesten. Dit gaat niet alleen over fysieke of verbale vormen, maar ook over online pesten. Jongeren vertellen hoe buitensluiten en pesten doorgaan zodra ze hun telefoon openen: bijvoorbeeld in groepsapps waar iemand genegeerd wordt, via kwetsende filmpjes die rondgaan, of doordat iemand online wordt gestalkt en uitgescholden.

 

Omstanders ervaren twijfels, angst en machteloosheid
Jongeren die pesten of buitensluiten zien gebeuren, komen meestal tegen hun zin in de rol van omstander terecht. Uit recent onderzoek van Helpwanted blijkt dat jongeren op zo’n moment wel wíllen ingrijpen, maar dat 64% bang is voor negatieve gevolgen voor henzelf. Ook onderzoek van De Kindertelefoon bevestigt dit beeld: jongeren ervaren hoe complex de omstandersrol kan zijn. De Wilde: "Jongeren vinden vaak het pesten en buitensluiten niet oké en willen heel graag dat het stopt. Ze voelen zich machteloos en zijn op zoek naar manieren om steun te bieden. We horen ook veel twijfel of ze iets durven doen of het toch maar laten. Hun angst om zelf doelwit te worden maakt hun positie extra ingewikkeld”.  

 

In gesprek gaan met omstanders  
Jongeren die zien dat anderen gepest worden, en daar iets tegen willen doen, worstelen regelmatig met de vraag: moet ik zelf ingrijpen of de hulp van een volwassene inschakelen? Dat is geen makkelijke afweging. Daarom roept De Kindertelefoon volwassenen op om zélf het gesprek te starten. De Wilde: “Voor een ander opkomen is spannend en moeilijk. Door erover te praten geef je jongeren ruimte om hun zorgen te delen en laat je merken dat zij er niet alleen voor staan. Samen kun je onderzoeken welke mogelijkheden er zijn om steun te bieden of hulp in te schakelen. Wij reiken volwassenen met onze hand-out daarbij concrete handvatten aan om het gesprek te starten, zoals onze vrijwilligers dat al jarenlang doen.”

 

Samen sterk tegen pesten
De Kindertelefoon is aangesloten bij de landelijke campagne van KPN Iedereen Behalve tegen online buitensluiten én bij de Week tegen Pesten, een initiatief van Stichting School & Veiligheid, om de dialoog op gang te brengen. Al 46 jaar is De Kindertelefoon er voor kinderen en jongeren van 8 tot 18 jaar. Goed opgeleide vrijwilligers voeren gemiddeld 900 gesprekken per dag via telefoon en chat. De gesprekken gaan over van alles, van verliefdheid tot verwaarlozing en dus ook over (online) pesten. Het drukbezochte forum biedt jongeren vanaf 12 jaar een veilige online plek om elkaar te steunen.