Oorlog, verkiezingen, #Gossipgirl… Dat 2023 in veel opzichten een bewogen jaar was, zagen De Kindertelefoon en de Alles Oké? Supportlijn terug in de meer dan 1.000 gesprekken die dagelijks werden gevoerd. Er werd het meest gesproken over onderwerpen als emotionele problemen, seksualiteit en pesten. Maar kinderen en jongeren belden en chatten ook regelmatig over actuele onderwerpen die zij tegenkwamen online. Het jaaroverzicht vind je in deze video.

Pesten het meest besproken onderwerp onder jonge kinderen
Met de jongste kinderen van 8 tot en met 12 jaar werd pesten dit jaar het meest besproken. Het aantal telefoontjes en chats over dit onderwerp steeg ten opzichte van 2022. De inhoud van de gesprekken liep uiteen van grapjes over pesten tot jarenlange pestproblemen. Daarnaast namen jonge kinderen vaak contact op over hun thuissituatie. Wanneer ze zich verveelden, er ruzie of wrijving is in het gezin, maar ook over geweld in huis. Ook werden er dit jaar weer veel vragen gesteld over liefde.

Vragen en onzekerheden bij middelbare scholieren
Emotionele problemen en seksualiteit zijn de meest besproken onderwerpen met kinderen van 13 tot en met 17 jaar. De gemene deler in deze gesprekken is vaak dat middelbare scholieren met de vraag zitten of ze wel ‘normaal’ zijn. Ze vergelijken zich met leeftijdsgenoten, zitten met onzekerheden en hebben last van sociale druk. Dit hoorden de vrijwilligers ook terug in andere veel besproken onderwerpen, zoals relaties of groepsdruk bij middelengebruik. Verder namen de 13- tot en met 17-jarigen ook vaak contact op over hun thuissituatie en over geweld.

Veel emotionele problemen onder jongeren
Net als vorig jaar staat emotionele problemen met stip op 1 onder jongeren van 18 tot en met 24 jaar. Maar liefst een derde van de gesprekken die de vrijwilligers van de Alles Oké? Supportlijn voerden ging hierover. Onderwerpen die vaak voorbij kwamen waren de wachtlijsten bij de ggz, eenzaamheid, stress en gedachten aan zelfdoding.

Uit de gesprekken blijkt dat de jongeren die contact opnemen zich vaak niet gehoord of begrepen voelen in hun omgeving. Ook kan er sprake zijn van schaamte of angst voor de mening van anderen. Dit signaal kregen de vrijwilligers ook vaak in andere veel besproken onderwerpen, zoals relaties, seksualiteit, familie en lichaam.

Gesprekken over actualiteit: zorgen over oorlog in Gaza, verkiezingen, AI en #Gossipgirl
Opvallend is dat veel jonge kinderen in het afgelopen jaar contact opnamen over onderwerpen waar ze online tegen aanliepen of mee geconfronteerd werden. Bijvoorbeeld op social media of in games. Daarom voerde De Kindertelefoon onderzoek uit naar gesprekken over deze onderwerpen. Hierin werd gesproken over online pesten, oplichting of naaktfoto’s, maar ook over onderwerpen uit de actualiteit. Zo werd er dit jaar regelmatig gebeld en gechat over de oorlog in Gaza. Kinderen kwamen met vragen naar aanleiding van de beelden die zij zagen of gaven aan zich zorgen te maken over klasgenoten en familie uit het oorlogsgebied. Daarnaast zagen de lijnen een piek in het aantal gesprekken over politiek in de week van de verkiezingen door kinderen en jongvolwassenen die veelal wilden praten over de verdeeldheid in hun omgeving of zorgen over de verkiezingsuitslag.

De roddelkanalen op TikTok met de #Gossipgirl maakten ook veel los in 2023. Middelbare scholieren kwamen met vragen over wat ze hiertegen konden doen, of hadden juist spijt van het aanmaken hiervan. Ook merkten de vrijwilligers van De Kindertelefoon dat het, met alle technologische ontwikkelingen op het gebied van AI, voor kinderen best lastig is om onderscheid te maken tussen computer en echte mensen in de digitale wereld. Zo kregen vrijwilligers bij de start van een chat regelmatig de vraag: “Ben jij een chatbot?”.

Roline de Wilde, directeur Kindertelefoon en Alles Oké? Supportlijn: “In een tijd waarin de leefwereld van kinderen en jongeren zich grotendeels online afspeelt, komen veel kinderen op jonge leeftijd al in aanraking met onderwerpen als emotionele problemen. Hier wordt momenteel veel aandacht aan besteed door media en influencers. Daarnaast gaan kinderen en jongeren zelf aan de slag met online tests waarmee ze zichzelf diagnosticeren. Dit laatste is een ongezonde ontwikkeling met gevaar voor overproblematisering. Wat in deze tijd nodig is, is écht naar elkaar luisteren. Onze vrijwilligers merken dagelijks dat jongeren letterlijk opveren als er naar ze geluisterd wordt en open vragen worden gesteld: zonder te bagatelliseren, problematiseren, invullen of oplossen. We kunnen onze jongeren helpen door met ze in gesprek te gaan. Vaak blijken ze dan heel goed zelf in staat een volgende stap te zetten.”